Yaklaşık olarak 5800 km^2 yüzey alanına sahip olan buzdağından, Larsen C Ice Shelf(buz tabakalarının denize doğru yüzen uzantısı)’de oluşan bir yarık sorumlu.

Araştırmacılar, Antarktika’daki buzda oluşan yarığı 2010 yılında farkettiler. 2016 yılına kadar hızlı bir şekilde büyüyen yarık, tahminlere göre 10 ile 12 Temmuz 2017 tarihleri arasında paçalandı.

Antarktika’da bulunan Larsen C Ice Shelf üzerinde iklim değişikliğinin sonuçlarını araştıran bir proje olan MIDAS Projesi’nde görevli Swansea Üniversitesi’nden buzbilimci Martin O’Leary, 12 Temmuz Çarşamba sabahı bu üzücü haberi twitter üzerinden şu ifadelerle duyurdu; “Şok gelişme! Buzdağı, Larsen C’den bütünüyle koptu. Detayları yakında açıklayacağız“

NASA’nın Dünya gözlem uydularından olan MODIS, muazzam olayın fotoğrafını ilk çekenlerden.

Yukarıdaki fotoğraf, MODIS tarafından 12 Temmuz günü çekilen Larsen C Ice Shelf ve kopan buzdağının termal bir görüntüsü. Önceden çekilmiş uydu fotoğraflarıyla karşılaştırılınca, bu buzdağı en büyük 3.buzdağı olarak nitelendirilebilir.

Luckman ve O’Leary’nın 12 Temmuz’da yaptıkları açıklamaya göre kopan buzdağı kaydedilenler arasında en büyüklerden biri ve adı muhtemelen A68 olacak.

Şu cümleyi de eklediler açıklamalarına; ” Bu buzdağının kopması, Larsen C’nin yüzey alanını %12’den fazla azalttı ve Antarktika kıtasının görüntüsünün tamamen değişmesine yol açtı.”

Peki bu buzdağı ne kadar büyük ve nereye doğru gidiyor?

Kopan buz parçasının yüzey alanı kabaca 5800 km^2 olarak hesaplansa da, Avrupa’nın buz görüntüleme uydusu CryoSat tarafından yakın zamanda yapılan kesin ölçümler kullanılarak buzdağının hacmi hesaplanabildi.

Kopmasından günler önce, Edinburgh Üniversitesi’nden buzbilimci Noel Gourmelan ve iş arkadaşları, şimdi Güney Kutup Denizi’ne doğru sürüklenen buzdağının 190 metre kalınlığında olduğunu ve 1155 km^3 donmuş su içerdiğini hesapladılar. Bu kadar su ile 460’tan fazla olimpik yüzme havuzunu doldurmak mümkün!

Gourmelen ve ESA, buzdağının 3 boyutlu animasyonunu 5 Temmuz’da hazırladılar.

Buzdağı kopmadan birkaç gün önce bilim adamları, yaptıkları açıklamada; bu olayın yaşanacağından emin olmadıklarını, çünkü büyük kütleli buz parçalarının kopmasının çok nadir yaşandığını söylediler.

“Kopan buzdağı, daha küçük parçalara da ayrılabilirdi. Tek parça ya da değil, okyanus akıntıları buzdağını kuzeye, Falkland Adaları’na kadar bile sürükleyebilir.” açılamasında bulunuyor Leeds Üniversitesi’nden buzbilimci Anna Hogg ESA basın konuşması sırasında.

Falklan Adaları yaklaşık olarak 1610 kilometre uzaklıkta Larsen C buzuluna.

Aşağıdaki görsel, 1999 ile 2010 yılları arasında kopan buzdağlarının eriyene kadar izledikleri rotaları gösteriyor. Bizim devasa buz kütlemizin de aşağıdaki rotalardan birine benzer bir rota çizmesi muhtemel.

Antarktika’da bulunan Larsen C Ice Shelf, Güney’deki kıtada bulunan en büyük buzullardan biri. Oluşumu binlerce yıl sürüyor.

MIDAS Projesi ekibi tarafından twitter üzerinden yapılan bir açılamaya göre buzullardan kopan çoğu buzdağı aslında yüzlerce yıl biriken karlardan oluşuyor. Fakat kar tabakasının altında daha eski bir iç tabaka bulunuyor.

MIDAS ekibi, uydulardan alınan görüntülerde kopan buzulun yön değiştirip kuzeye doğru ilerlediğini ve Güney Kutup Denizi’ne doğru hareket ettiğini açıkladı.

Animasyonda da görülebileceği gibi yarığın zayıf buz kütlelerini ezerek nasıl bir anda büyüdüğünü ve daha kalın, güçlü kütlelerle karşılaştığında nasıl yavaşladığını gösteriyor. Okyanus sağ üst kısımda yeşil ile,Larsen C ise mavi çizgilerle gösteriliyor. Arka kısımda bulunan beyazlık ise buzulu temsil ediyor.

Son kare yarığın, buzulun tepesinde nasıl birden fazla yöne doğru genişlediğini gösteriyor. Bu kare, böyle büyük bir kopmanın kaçınılmaz olduğunu bir kanıtı adeta.

ESA’nın Copernicus uydusu tarafından çekilen görüntülerde bu kırılma daha net bir şekilde görülüyor.

Peki bu olayın sorumlusu bizler miyiz?

Buzdağı eridiği zaman su seviyelerini yükseltmeyecek, çünkü kopmadan önce de Larsen C’nin bir parçası olarak suda yüzüyordu.

Fakat Luckman ve O’Leary tarafından yapılan açıklamaya göre kopan buzdağı Larsen C’nin daha az stabil olmasına yol açacak. Hatta küçük bir ihtimal de olsa kopan buzdağı, Larsen C ve hemen ardında bulunan eski buzulun çökmesine neden olabilir.

Bu kaos gerçekleşse bile, bir ilk olmayacak bizim için. Zira 2002 yılında, Larsen C’nin hemen yanında bulunan Larsen B çöküp Kutup Denizi’nde kaybolmuştu. Yapılan animasyonda, 31 Ocak’ta başlayıp Nisan’a kadar devam eden olayı görebilirsiniz.

Eğer Larsen C de aynı kaderi paylaşırsa, bilim insanlarının tahminleri doğrultusunda deniz seviyesi yaklaşık olarak 4 cm yükselecek.

Fakat Antarktika’da bulunan bilim insanları böyle bir olayın gerçekleşme ihtimalinin çok düşük olduğunu, olsa bile buzdağından dolayı değil; tamamen doğal bir süreç olarak gerçekleşeceğini belirttiler.

Buzbilimci Helen Amanda Fricker, geçtiğimiz ay The Guardian’a yazdığı yazdığı yazıda “Bunun gibi gerçekleşen büyük buzdağı kopmaları, sağlıklı bir buzulun normal bir süreci aslında. Bu süreçler on yıllar, yüzyıllar kadar uzun periyotlarda gerçekleştiği için uydu veya insan ömründen çok daha uzunlar” açıklamasında bulundu.

“Çok büyük bir kayıpmış gibi görünen bu olay aslında Antarktika için temizlik sayılır” diye devam etti açıklamasına.

Ama Fricker, insanlığın sebep olduğu iklim değişikliği hakkında bu kadar umursamaz olmamamız gerektiği konusunda bizi uyarıyor.

Şu cümlelerle açıklamasını bitiriyor Fricker;

“Antarktika’da bulunan buzullar gün geçtikçe erimeye ve incelmeye devam ediyor. Bu sebepten, buzullar Antarktika’nın önemli bölgelerinde yüksek ölçüde kütle kaybediyor. Bu kontrol edilemez kayıplar, ileride geri dönüşü olmayan sonuçlara sebep olabilir.”