Amasra’daki madende, faciadan 33 gün önce eksiklik tespit edilmiş

Amasra’daki maden faciasına ilişkin tutuklu Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in kazanın hemen ardından tuttuğu tutanağa ulaşıldı. ANKA'da yer alan tutanağa göre, faciada; madencileri kurtarma işlemi, kazadan yarım saat sonra başlatıldı. Öte yandan; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2015-2022 yılları arasında işletmeye 7 kez ceza kestiği ortaya çıktı. Cezalardan biri, 2015 yılında; metan gazı değerlerinin kayıt altına alınmaması gerekçesiyle verildi.
Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait maden ocağında 42 madencinin hayatını kaybettiği faciaya ilişkin soruşturma dosyasına, tutuklanan Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in facianın hemen ardından yapılanlara ilişkin hazırladığı tutanak girdi.
Özdemir, tutanakta kazanın olduğu yerdeki ölçümlere ilişkin “Baca üst taban yolunda CH4 sensörü verileri saat 17.54’te yüzde 0,67, saat 18.04’te yüzde 1,50, 18,09’da yüzde 1,69’dur. Yine aynı bacada bulunan 27 no’lu CO sensörü verileri saat 18.00’da 0 (sıfır), saat 18.09’da 33 ppm’dir. Saat 18.10’da tüm veriler sıfırlanmıştır. Tüm veriler sıfırlananınca MGİ personeli öncelikle tüm iletişim kanallarını (telefon, telsiz) kullanarak ayak ve bacada o bölgede çalışanlara ulaşmaya çalışmış ama irtibat sağlayamamıştır.” bilgilerini verdi.Bartın Amasra’daki maden faciasına ilişkin tutuklu Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in kazanın hemen ardından tuttuğu tutanağa ulaşıldı.Özdemir; ocağa faciadan ancak yarım saat sonra inilebildiğini belirtti. Özdemir, tutanakta, bununla ilgili “Tahlisiye ve kurtarma ekipleri 18.40 itibariyle ocağı inmişlerdir ve kurtarma çalışmaları başlatılmıştır” ifadelerini kullandı. Özdemir tutanakta, facianın ardından -320/ -344 kotunda yangın olduğunu ve CO değerinin 10 bin ppm ve CH4 değerinin de yüzde 5’te seyrettiğini belirtti.
Öte yandan TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Komisyonu, çalışmalarını sürdürüyor. Komisyonun dünkü toplantısında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri sunum yaptı.
Sunuma göre, facianın yaşandığı madene, daha önce 7 kez ceza kesildiği ortaya çıktı. Buna göre; Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait Amasra’daki madende 15- 27 Mart 2015 tarihlerinde yapılan teftişte, 38 Mevzuata aykırılık bulundu ve idari para cezası uygulandı. 5 mevzuata aykırılık için işin durdurulmasına karar verildi ancak durdurma kararı Amasra Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11 Kasım 2015 tarihli 2016/1 sayılı kararı ile kaldırıldı.
Madene ikinci ceza 8-11 Eylül 2015 tarihlerinde yapılan denetimlerde kesildi. 12 mevzuata aykırılık nedeniyle idari para cezası verildi. 11-24 Mayıs 2016 tarihlerinde yapılan denetimde ise 44 mevzuata aykırılık tespit edildi, 34’ü giderildi ve 10 mevzuata aykırılık için 118 bin 545 lira para cezası verildi. 10-30 2017 tarihlerindeki denetimde 32 mevzuata aykırılık tespit edildi, 27 mevzuata aykırılık teftiş esnasında giderildi, 5 mevzuata aykırılık ise sonradan giderildi ve mevzuata aykırılıklar için 146 bin 332 lira para cezası verildi.
Madende 19- 27 Nisan 2018 tarihleri arasındaki denetimde 11 mevzuata aykırılık tespit edildi, 8‘i teftiş esnasında giderildi ve 3 mevzuata aykırılık için 125 bin 10 lira para cezası verildi. 12-27 Eylül 2021 tarihleri arasındaki denetimlerde, 11 mevzuata aykırılık tespit edildi, 6’sı teftiş esnasında giderildi ve kalan 5’i için 732 bin 414 lira para cezası uygulandı.

Maden faciasından 33 gün önce 5- 11 Eylül 2022 tarihlerinde yapılan denetimde, madende 19 ayrı mevzuata aykırılık tespit edildi. 16’sı teftiş esnasında giderildi. Kalan 3’ü için idari para cezası önerildi.

Ayrıca madendeki teftişlerdeki bulgulara ilişkin dava açıldığı da ortaya çıktı. 2018 tarihli tespitte, madende havalandırmanın tersine çevrilebilir özellikte olmaması, ATEX sertifikası olmayan ekipmanların kullanımına ilişkin tespitlere müessese tarafından açılan davada ret kararı çıktı. Yine 2015 yılındaki konveyörlerde acil durum teli olmaması, oksijen ve hidrojen sülfür sensörünün bulunmaması ve metan değerinin merkezi gaz izleme sistemi tarafından kayıt altına alınmamasına ilişkin tespitte bulunulduğu ve müessesesinin de buna karşı dava açtığı ortaya çıktı. Davada iş durdurma kararı kaldırıldı.

Amasra’da son yapılan teftişteki tespitler ise şöyle:

“Ocak ana havalandırması, acil hallerde ve ihtiyaç halinde kullanılabilmesi için hava yönünü ters çevirebilecek özellikte değildir. Havalandırma sistemi acil hallerde ve ihtiyaç halinde kullanılabilmesi için hava yönünü ters çevirebilecek özellikte olur.
Yeraltında kullanılan bazı elektrikli ekipmanlar, ATEX belgeli değildir. Yeraltı (Ek ibare:RG-10/3/2015-29291) kömür ocaklarında kullanılacak ekipman ve tesisatlar ile bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar 30 Aralık 2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT)’te belirtilen I. Grup (Değişik ibare:RG-10/3/2015-29291) Teçhizatın uygun kategorisinde olmalıdır.
İşyerinde Çukurova CF60 marka forklift için düzenlenen 20 Nisan 2022 tarih ve 9204/56380/209881/886189 rapor nolu periyodik kontrol raporunda uygunsuzluklar belirtilmiştir. Periyodik kontrol raporunda iş ekipmanında uygun bulunmayan hususların tespit edilmesi ve bu hususlar giderilmeden iş ekipmanının kullanılmasının uygun olmadığının belirtilmesi halinde; bu hususlar giderilinceye kadar iş ekipmanı kullanılmaz. İşveren, periyodik kontrolde uygunsuz rapor alan iş ekipmanının kullanılamayacağına dair rahatlıkla görünebilecek şekilde uyarı işaretlemesi yapar. Söz konusu eksikliklerin giderilmesinden sonra yapılacak ikinci kontrol sonucunda; ekipmanın kullanılabileceği ibaresinin yer aldığı ikinci bir rapor düzenlenir.”