EYT’li olamayanlar dikkat! 4500 ve 5400 gün ile kademeli emeklilik geliyor

Faruk Erdem’in Sabah.com.tr’de yayımlanan haberine göre; 3 Mart’tan itibaren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için yaş şartı ortadan kalktı. Bu sayede yaklaşık 2 milyon EYT’li emekli olma hakkını kazandı.

EYT düzenlemesi sadece 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanları kapsadığından, bu tarihten sonra sigortalı olanların emeklilik şartları da merak ediliyor. EYT’ yasasından faydalanamayan sigortalılar için yaş şartı kademeli olarak artıyor. Bu yaş şartının ne olacağını ise sigortalıların işe başlama tarihleri belirliyor.
Hizmet akdi ile çalışanların emekli olabilmeleri için hangi kanunların geçerli olacağı ilk defa sigortalı oldukları tarihe göre farklılık gösteriyor.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girmeden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre sigortalı olanlar için bu kanunlardaki şartlar uygulanacak, yani bu kişilerin kazanılmış hakları saklı kalacak.

8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olarak işe girenlerin emekli olabilmeleri için sigortalılık süresi ve prim gün sayısı koşullarını birlikte sağlamaları gerekiyor. Bu sigortalılar EYT kanunu kapsamına giriyor.
23 Mart 2002 tarihinde 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 prim gün sayısı ve kadınlarda 50 erkeklerde ise 55 yaş şartlarını yerine getirenler emekli olabiliyor.
Bu tarihte bu şartları sağlayamayanlar için ise sağlayacakları tarihe göre kademeli geçiş süreci var. Bu durumda kısmi emeklilik şartları oluşuyor.

8/9/1999-30/4/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar;
- Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,
- Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 4500 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartlarından birinin yerine getirilmesi koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanabiliyorlar.
- 30/4/2008 tarihinden sonra ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanların yaşlılık aylığına hak kazanmalarında 5510 sayılı Kanunla belirlenen şartlar geçerli oluyor.
5510 sayılı Kanuna göre;
- 01.01.2036 tarihine kadar kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla,
*01.01.2036 tarihinden sonra 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme gün sayısı koşulunun yerine getirilmesi halinde ise, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak yaşlılık aylığına hak kazanılıyor. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo ise şöyle:

01.05.2008 - 31.12.2035 - 58 - 60 - 720001.01.2036 - 31.12.2037 - 59 - 61 - 720001.01.2038 - 31.12.2039 - 60 - 62 - 720001.01.2040 - 31.12.2041 - 61 - 63 - 720001.01.2042 - 31.12.2043 - 62 - 64 - 720001.01.2044 – 31.12.2045 - 63 - 65 - 720001.01.2046 – 31.12.2047 - 64 - 65 - 720001.01.2048 -------------- 65 - 65 - 7200
Örneğin; hizmet akdi ile çalışan kadın 4/a sigortalısı 7200 gün malullük, yaşlılık, ölüm primi bildirilme koşulunu 10/10/2037 tarihinde tamamladıysa 59 yaşında emekli olabilir. Bu düzenleme ile 2048 yılından itibaren yaşlılık aylığına hak kazanma yaşı eşitlenerek kadın ve erkek için 65 olacak.
Ayrıca yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmasında bazı istisnalar da getirilmiştir.
Kadın için 58, erkek için 60 yaş ile 2036 yılından sonrası için getirilen kademeli yaş hadlerine 65 yaşını geçememek üzere 3 yıl eklenmesi durumunda, 5400 prim ödeme gün sayısı üzerinden 5400 malullük, yaşlılık, ölüm prim ödeme gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre belirlenecek kademeli yaşta yaşlılık aylığı bağlanabilecektir. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.

01.05.2008 - 31.12.2035 - 61 - 63 - 540001.01.2036 - 31.12.2037 - 62 - 64 - 540001.01.2038 - 31.12.2039 - 63 - 65 - 540001.01.2040 - 31.12.2041 - 64 - 65 - 540001.01.2042 - 31.12.2043 - 65 - 65 - 540001.01.2044 – 31.12.2045 - 65 - 65 - 5400
Ancak, bu durumda 5400 prim ödeme gün sayısının, 30/4/2008 ila 31/12/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için prim ödeme gün sayısı 4600 ve 5400 günü geçmemek üzere, daha sonraki yıllarda ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için her yıl 100'er gün eklenmek suretiyle kademeli olarak uygulanması öngörülüyor. Burada da kısmi emeklilik söz konusu olurken 25 yıl şartı ortadan kalkıyor.

01.05.2008 - 31.12.2008 - 61 - 63 - 460001.01.2009 - 31.12.2009 - 61 - 63 - 470001.01.2010 - 31.12.2010 - 61 - 63 - 480001.01.2011 - 31.12.2011 - 61 - 63 - 490001.01.2012 - 31.12.2012 - 61 - 63 - 500001.01.2013 - 31.12.2013 - 61 - 63 - 510001.01.2014 - 31.12.2014 - 61 - 63 - 520001.01.2015 - 31.12.2015 - 61 - 63 - 530001.01.2016 -------------- 61 - 63 - 5400