İslam kültüründe özellikle Hazreti Muhammed'in doğumunu, bu kapsamda yapılan törenleri ve yazılan eserleri ifade etmek için kullanılan Mevlid Kandili bugün idrak edilecek.

Peygamber Efendimiz (Aleyhisselam) hicretten 53 sene evvel Rebî'ul-evvel ayının on ikinci Pazartesi gecesi sabaha karşı, Mekke'nin Hâşimoğulları mahallesinde, Safa tepesi yakınında bir evde dünyaya teşrif etti.

2021 yılı dini takvime göre Mevlid Kandili 17 Ekim Pazar günü yani bu gece kutlanacak.

Bugüne has bir ibadet yoktur. Bütün kandil gecelerinde yapılabilecek ve yapılması gereken önemli şey bol tövbe ile Allah'tan af ve mağfiret dilemektir.
Zaman buldukça Kur'an okumalı ve bol bol Peygamber Efendimiz (asm)’e salâtü selâmlar getirilmelidir.
Kaza, nafile namazlar kılınmalı çokça dua etmelidir.
Geçmişin muhasebe ve murakabesi yapmak ta bugüne yarar sağlayacak ibadetlerdendir.
Bol bol zikir, evrad ü ezkarda bulunulmalı.
Müslümanlarla helalleşilmelidir.
Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, hediye ve sadakalarla gönülleri ve duaları alınmalıdır.
Akşam, yatsı ve sabah namazları cemaatle ya da camilerde kılınmalı.
Vefat etmiş yakınlarımızın büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli.
Anne ve babamızın gönlü alınmalı eş dost ve akrabanın hal hatırları sorulmalı

Mevlid Kandili ile ilgili Ashab-ı Kiram, Emevîler ve Abbâsîler dönemlerinde herhangi bir kutlama örneğine rastlanmamıştır.
Rebiülevvel ayının on ikinci gecesi olan Mevlid kandili, ilk defa hicretten yaklaşık üç yüz elli yıl kadar sonra Mısır'da, Şii Fâtımî Devleti döneminde kutlanmaya başlandı.

Mevlid Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk defa III. Murat zamanında, 1588'de resmi hale getirildi.
Osmanlı'da mevlid gecesi belirlenmiş teşrifât kaidelerine uygun olarak sarayda tertiplenir.
Önceleri Ayasofya Camii'nde kutlanan gece daha sonra Sultan Ahmed Camii'nde idrak edilmeye başlandı.
Osmanlı'da Mevlid Kandili'ne özel yapılan merasimlere başta pâdişâh, sadr-ı a'zam, vezirler, şeyhülislâm, İstanbul kadısı, devletin ileri gelen erkânı, âlimler, evliya ve devlet erkanıyla birlikte halk da katılırdı.
Padişah gelirken, hünkâr mahfilinin penceresi açılır; bunu gören herkes hürmetle ayağa kalkardı.
Herkes yerine oturduktan sonra, âlimler kürsüye çıkıp vâz ve nasihat ederler, bu arada buhurlar yakılır; cemâatin önüne şekerler bırakılırdı.
Asım Köksal'ın İslam Tarihi eserinde aktarıldığına göre bu merasimlerde, önce müezzin tarafından Kur'an-ı Kerîm okunur, bunun peşinden de vaazlar verilirdi. Daha sonra mevlidhân kürsüye çıkar ve bir bölüm okuduktan sonra iner hediyesini alır ve ikinci mevlidhan kürsüye çıkarak, okumaya devam eder ve belirlenmiş kaideler çerçevesinde mevlid kutlamaları son bulurdu.
Bugüne has olarak gücü yetenler mevlid cemiyetleri tertipleyip, güzel sesli hâfızlara bu kasideleri okutur; insanlara yemek, şerbet, tatlı dağıtırdı. Gücü yetmeyenler ise evinde oturup bu kasideleri bizzat okurdu.
Bu günde Müslümanlar güzel elbiseler giyip kokular sürünür; evini süsler, çıralar yakardı.

Mevlid merasimleri önce Ayasofya sonra Sultan Ahmed Câmii'nde yapılsa da daha sonraları Bayezîd, Nusretiye, Beylerbeyi camilerinde de kutlandı.
Sultan İkinci Abdülhamîd Hân zamanında ise mevlid merasimleri diğer camilerin yanısıra muhteşem törenlerle Yıldız'da Hamidiye Câmii'nde idrak edildi.
Mevlid merasimleri, Mekke-i Mükerreme'de de muntazaman icra edilirdi. Peygamber efendimizin dünyâyı teşrif buyurdukları ev, ziyaret edilerek, sokaklar; kandiller ve sancaklarla donatılırdı.
Halka helva ve şerbetler ikram edilir, mevlid gecesi neş'e ve heyecanla kutlanırdı.

Mevlid Peygamber Efendimiz'den takriben üç dört asır sonra kutlanmaya başlanmış ve İslami bir adet olarak kabul edilmiştir. İslam alimlerine göre de bid’atın hasene (güzel) kısmına girmektedir.
Büyük hadis ve fıkıh âlimi olan İmamı Suyuti mevlid merâsiminin meşrûiyeti hakkında şunları zikretmektedir.
“İnsanların Mevlid-i Nebevi için toplanıp Kur’an okumaları, Hz. Peygamber (a.s.m)’in veladetiyle ilgili haberleri/menkıbeleri seslendirmeleri, bu münasebetle yemek tertiplemeleri bid'a-i hasenedir/güzel bir bid'attır. Çünkü, bu toplantılarda Hz. Muhammed (a.s.m)’e karşı büyük bir tazim, bir saygı, onun dünyaya teşriflerinden ötürü büyük bir sevinç söz konusudur. Bu ise, sahibine büyük bir sevap kazındırır.” Suyutî, el-Havî li’l-fetavî, 1/272-şamile)