Roblox’a gelen erişim engeli Millî Gazete’yi yeniden haklı çıkardı… Oyun mu oynuyoruz

Milli Gazete olarak yıllardır kapitalizm-oyun ilişkisi kapsamında sanal dünyanın tehlikelerini yaptığımız birçok haberler gündeme getirmiş ve hem ailelere hem de yetkililere uyarılarda bulunmuştuk. Şimdi de erişim engelleriyle sorunun ortadan kaldırmayacağının altını çizerek sadece Roblox’un değil benzer oyun platformlarının da incelenmesi gerektiğini hatırlatıyoruz.
Sanal dünyadaki tehlikeler oyun platformu Roblox’un erişiminin engellenmesiyle yeniden gündeme geldi. Çok oyunculu sanal oyunların olduğu, isteyenlerin oyun tasarlayabildiği, kullanıcıların birbirleriyle iletişime geçebildiği Roblox, özellikle de küçük yaşlardaki çocuklar arasında oldukça popüler. Ancak çocuk istismarı, cinsel içerikler, LGBTİ propagandası ve akran zorbalığı gibi gerekçelerle Roblox’un kapatılması birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Buna karşın Millî Gazete olarak hazırladığımız haberlerle sanal dünyada oyunlarla ilgili tehlikeleri birçok kez gündeme getirmiştik. Pedofili, cinsel içerikler, LGBTİ propagandası ve akran zorbalığının yanı sıra haberlerimizde oyun bağımlılığını, sanal oyun sektörünün ulaştığı boyutları, oyun yayıncılığını, online oyunlar ve kapitalizm-oyun ilişkisini işlemiştik. Yıllardır konuya vakıf uzmanlar eşliğinde çeşitli uyarılarda bulunduğumuz ‘sanal oyunlar’ konusuyla ilgili yaşanan gelişmeler ne kadar haklı olduğumuzu ortaya koyuyor. Erişim engelleriyle sorunun ortadan kaldırmayacağının altını çizerek sadece Roblox değil, RİOT, STEAM, Gema Forge gibi oyun platformlarının da incelenmesi gerektiğini vurguluyoruz.
Roblox oyun platformuna Adana 6. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından, “çocuk istismarına neden olacak içerikler içerdiği” gerekçesiyle erişim engeli getirdi. Ancak Roblox,  çocuk istismarı, cinsel içerikler, LGBTİ, akran zorbalığı gibi birçok tehlikeyi barındıran tek oyun platformu değil. Türkiye’de özellikle de gençler arasında popüler olan RİOT oyun platformunun öne çıkan oyunlarından da eşcinsel karakterleri ön plana çıkıyor. Bir diğer oyun platformu olan STEAM’da ise bazı oyunların hikâyesinde alenen LGBTİ propagandası yapılıyor. Açık dünya oyunları ile bilinen Game Forge tarafından yayınlanan bir oyun ise geçmişte birçok kez oyuncuların arasında yaşanan şiddet olayları gündeme gelmiş hatta yaşanan bir ölümlü olay da epey gündem olmuştu.
Millî Gazete olarak sanal dünya tehlikelerine yönelik hazırladığımız yazı dizilerinde, yaptığımız röportajlarda ve attığımız manşetlerde hem ailelere hem de yetkililere birçok uyarıda bulunmuştuk. Emperyalist dünya düzeninin çocuklar, gençler ve hatta yetişkinler için birçok tuzakla donattığı sanal oyun sektörü kontrol ve denetimlerle incelenmediğinde birçok tehdidi beraberinde getiriyor. Teknolojinin sunduğu bir imkân olan sanal oyunların devlet denetiminde geçmeden piyasaya sürülmesi ve ailenin gözlemiyle çocuklara ulaşmasının önemli olduğunun altını çizdiğimiz haberlerimizde ne kadar haklı olduğumuz, yaşanan olaylarla birçok kez ispatlandı. Son dönemde Roblox oyun platformuna getirilen yasaklama ise hükümetin sanal oyun konusunda ne kadar yetersiz olduğunu gösteriyor. Uzun yıllardır Türkiye’de hizmet veren Roblox’un neden bugüne kadar denetlenmediği ve Roblox gibi oyun platformlarının ne zaman denetleneceği de merak ediliyor…
Türkiye her alanda olduğu gibi sanal oyun konusunda da denetimsizlikle dikkat çekiyor. Bir oyunun ne kadar tehlikeli olabileceğini 26 Şubat 2018’de hazırladığı ‘Mavi Balina Oyun Değil Tuzak’ başlıklı haberimizde vurgulamıştık. Dünyada ve ülkemizde birçok çocuğun intihar etmesine sebep olan Mavi Balina gibi tehlikeli oyunların yanı sıra masum gözüken diğer sanal oyunlarında nasıl bir tehdit oluşturduğunu 14 Mart 2021 tarihinde yayınlanan ‘Online Tehlike!’ başlıklı manşetimizde dikkat çekmiştik. LGBTİ, Misyonerlik, ekran bağımlılığı, şiddet, akran zorbalığı, dolandırıcılık, kumar bağımlılığı, psikolojik hastalıklar ve birçok tehlikeyi barındıran sanal âlemi ele aldığımız haberimizde sanal oyunların nasıl tehdit haline dönüştüğünü anlatmıştık.
Bilgisayar, tablet, telefon, oyun konsolları, VR gözlükler üzerinden erişilebilen sanal oyunlar, Roblox gibi uluslararası oyun platformlarıyla birlikte dünya çapında büyük bir sektöre dönüştü. Oyunların yanı sıra oyuncuların haberleşmesi için hazırlanan platformlar, ‘gamer’ denilen profesyonel oyuncuların sanal yayınlar açtığı platformlar ve oyunlardaki dijital paraların satıldığı sitelerle çok yönlü hale gelen sanal oyun sektörü 2023 yılında tüm dünyada 227 milyar dolar gelir elde etti. 25 Şubat 2020 tarihinde hazırladığımız ‘Oyuna Gelmeyin!’ başlıklı haberimizde Türkiye’nin sanal oyun sektöründeki payını gözler önüne sermiştik. Haberimizde 2018 ülkemizin sanal oyunlara 853 milyon dolarlık bir harcama yaptığına dikkat çekmiştik. Gaming İstanbul’un verilerine göre 2023 yılında Türkiye’den 12 milyon kişinin oyunlara yaklaşık 1,2 milyar dolar para harcadığı ortaya konuldu.
Bağımlılık sanal oyun tehlikelerinin en başında geliyor. Saatlerini hatta günlerini oyun başında geçiren gençler ve çocuklar ‘oyun bağımlılığı’ tehdidiyle karşı karşıya. 2023 yılına ilişkin yayınlanan bir araştırmaya göre Roblox gibi oyun platformları üzerinden Türkiye’de oyuncular günde ortalama 2,4 aktif olduğu ortaya çıktı. Mobil oyunlar, platformlar üzerinden oynanmayan oyunlar ve korsan oyunlar da düşünüldüğünde günlük ülkemizde günlük sanal oyun oynama süresinin daha da artmış olabileceği düşünülüyor. Öte yandan yapılan bir araştırmaya göre oyun yayıncıları Türkiye’de ortalama 1,5 milyar saat izleniyor. 2023 yılının kasım ayında yayınlanan ‘Dijital dünyanın tehlikelerine dikkat!’ başlıklı yazı dizimiz üçüncü bölümünde ekran bağımlılığının tehlikelerini Uzman Psikolojik Danışman İnci Aydın ile değerlendirmiştik. İnci Aydın, “Oyunlar, videolarla çocuk hem bilişim zorbalığına maruz kalıyor hem de oyun bağımlısı haline geliyor” diyerek ailelerin çocuklarını sanal dünyada yalnız bırakmaması gerektiğini belirtmişti.