İmtihan 

İmtihan 

İmtihan kelimesi Arapça m-h-n kökünden gelip mihnet yani zahmet çekme anlamında “mihna” sözcüğünün mastarıdır. Arap “mahana” dediği zaman imtihan etti, sınava çekti demek ister. Mülk suresinin 2. ayetinde “ O, ölümü ve hayatı hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için yaratmıştır. O mutlak üstün ve yüce olandır, eşsiz ve benzersiz bağışlayandır” şeklinde hayatın gayesinin sınanmak olduğunu ifade eden ayette “ yebluvekum” yani sınamak fiili Arapça b-l-v kökünden gelir. Yine Nisa suresi 63. ayette “ Her can ölümü tadacaktır; şu da var ki, Biz sizi seçip ayırmak için hayır ve şer ile sınava tabi tutuyoruz: zaten sonunda bize döneceksiniz.” Şeklinde hayatın imtihan olduğunu hatırlatan ayette “..neblûkum biş şerri vel hayri..” hayır ve şer ile imtihan edilmek demektir ve yine “neblukum” kelimesi b-l-v kökünden gelir. Bu gibi ayetlerde geçen ayetlerde b-l-v kökü, kelimenin tam anlamıyla test edilmek anlamındadır.

Latincede ise “test” kelimesi yanmış toprak veya çömlek anlamına gelen “testa” kelimesi ile ilişkilendirilir. Bir şeyin doğru olup olmadığının ölçülmesi anlamına gelen “test” mesela bir metalin altın veya gümüş olup olmadığının ölçülmesi anlamındadır.

Dolayısıyla “test edilmek” ya da bu dünya’nın imtihan dünyası olma meselesi insanların aklın, vicdanın ve fıtratın, vahiy ışığında buluştuğu istikamet isimli değere uygun davranıp davranmaması ile ilgilidir. Başka bir tabirle bir şeyin hamını hasından ayırmak, kıymetli olan ile kıymetsiz olanı tefrik etmek içindir bu yaşadığımız hayatın gayesi.

Bu yaşadığımız hayatta her karşılaştığımız şey (kişi veya olaylar) imtihan vesilesidir. İşte o noktada kişi, sabır veya şükür melekesini işletmek durumundadır. Yaptığımız iş imtihan vesilesidir. Onu doğru ve en münasip şekilde yapıp yapmadığımızla imtihan ediliriz. Karşınıza çıkan insanlar adeta Rabbimizin bize nazil ettiği ayetlerdir. Onlara hakkıyla sahip çıkıp çıkmamakla, elimizden geleni yapıp yapmadığımızla imtihan ediliriz. İçinde yaşadığınız cemiyet yine imtihanınızdır. O cemiyete veya millet sadık olup olmamakla, hizmet verip vermemekle imtihan ediliriz. Her sahip olduğumuz vücut azamiz yine aynı şekilde bizim için imtihandır. Onları fıtratlarına uygun kullanıp kullanmamakla imtihan ediliriz. Mülk, para, kariyer, evlat veya eş ya da dost imtihandır zira onların hepsi bize emanettir. Dolayısıyla hayatımızdaki her şey bize emanet olduğu için onlarla imtihan edilmekteyiz.

Allah’ın insan üzerindeki nimetleri türlü türlüdür. O nimetlerin şükrü de kendi cinsinden olur. Yediklerimizin ve içtiklerimizin helal olması bedenimizin şükrüdür. Tefekkür ederek hakikati bulmaya çalışmak aklımızın şükrüdür. Merhamet, şefkat veya aşk ise duygularımızın şükrüdür. Birde ruhumuzun şükrü vardır ki o da iman etmek ve salih amel üretmektir. El, ayak, dil, dudak ve göz , kulak bedenimizle yapılan şükürdür. Kişinin bunları yaradılış gayesi dışında kullanması ise nankörlük yapması olur.

Evet bu dünya imtihan dünyasıdır. Rabbimiz Kur’an’da bu hakikati veciz bir şekilde dillendiriir.

“ O, ölümü ve hayatı hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için yaratmıştır. O mutlak üstün ve yüce olandır, eşsiz ve benzersiz bağışlayandır” (Mülk:67:2)

selam ve dua ile