Varlıkta emeği görmek 

İnsan neye bakıyorsa ilminin yetersizliğini görmeli. Şöyle bir bakın yıldızlara, aya, gezegenlere kim olursa olsun hiç birinin mahiyetine vakıf olmadığınızı göreceksiniz.  

Şöyle bir bakın toprağa, yağmura, denize hiç birinin mahiyetine vakıf olmadığınızı bileceksiniz. Şöyle bir bakın aynaya, elinize, ayağınıza, dilinize, dudağınıza hiç birine ilmimiz yetmez diyeceksiniz.  

Hatta baktığımız insan ürünü nesnelerin mesela  masanın, iğnenin, uçağın, arabanın hatta tenekenin dahi çoğu kez mahiyetine vakıf değiliz.  

Her şey adeta öğrenecek çok şey var haddini bil! diye haykırıyor.  

Buna rağmen insan böbürleniyor, kibre kapılıyor. Ben bilirim havasında oluyor.  

Oysa ki her gördüğümüz ve şahit olduğumuz obje veya suje bilgi noktasındaki acizliğimizi haykırıyor. Cehalet aslında insanın bilmediğini bilmemesi demek. 

Gördüğümüz her bir şey biz anlam verdiğimiz nispette mana kazanıyor. Besmele ile bakınca botanik ot çiçek oluyor. H20 su oluyor. Yıldızlar ve ay Rabbin ayeti oluyor. Tüm mesele bizim onları anlamlı görmemizdedir. 

Gördüğümüz her bir şey aslında bizim onları isimlendirmemizden ibaret. Oysa ki isimlendirdiğimiz şeylerle ilgili dahi çok az bilgiye sahibiz. Bu nedenle emeğe saygısız oluyoruz.  

Kağıt deyip geçmemek lazım onda yağmurun, ağacın, toprağın,insanın, işçinin, fabrikanın, matbaanın emeği var.  Kitap diye koyuyoruz ve okumuyoruz ama o bir fikir çilesinin ürünü. 

Ya peki hilkat kardeşlerimiz? Allah'ın yarattıkları üzerindeki emeğini bilsek kıyarmıydık onlara? İsraf edermiydik behimi arzularımız için? Ah! Bir insana kıymak ne de büyük insafsızlık! Lakin biz insan diye dahi isimlendirmiyoruz. Nefret diliyle anıyoruz onları. İçimizdeki nefret, gayz ve öfke ile isimlendirip kıyıyoruz.Rabbin en güzel emeği olan insana! İnsana dair bilgimizin bilince dönüşememesinden kaynaklanıyor bunlar!  

Kulluk Rabbin üzerimizdeki emeğini idrak etmekle başlar. Bunu göremeyen de Rabbine karşı şükretme ihtiyacı olmaz zira. Tüm ibadetler bize bu şuuru vermek içindir. 

Allah için tuttuğumuz orucun dahi en güzel meyvesi bize farkındalık ve bilinç kazandırmasıdır. Zira iftar saatinde yudumlanan su iliklerimize kadar bize bu nimetin değerini idrak ettirir. O sofradaki lokmanın insan yüreğine kattığı  idrak değilmidir ubudiyetimizi yeniden inşa eden ? 

Tevhid varlıkta emeği görmekle güçlenir. 

“O'dur size yeryüzünü döşek kılan, gökyüzünü bina eden, gökten suyu indirerek ikram eden ve onunla sizin için türlü meyveler çıkaran. O halde (bütün bunları yapanın tek O olduğunu) bile bile Allah'a eşdeğer rakip güçler tasarlamayınız! (Bakara: 2:21) 

Evet, Rabbimiz bir çok ayette varlık üzerindeki kudretini ve emeğini hatırlatıyor ki insanlar başkalarına kulluk etmesinler. Zira tevhid İlahi emeğe vefanın, küfür o emeği görmezden gelmenin muktezasıdır.