Tekstil ve hazır giyim sektöründe kriz: Kapanmalar ve istihdam kayıpları zirvede!

Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden tekstil ve hazır giyimde son yıllardır devam eden çöküş, 2024'ün ilk çeyreğinde zirveye ulaştı. Konkordato ilan eden firmaların sayısı artarken, istihdam kayıpları da 200 bine yaklaştı.

Toplam konkordatoların yüzde 15'i tekstil ve yan dallarında gerçekleşti. Bu oran tekstili, inşaatın ardından en çok konkordato ilan edilen sektör haline getirdi. Yener Karadeniz'in haberine göre, en fazla konkordato riski taşıyan sektörler sıralamasında da tekstil 195 şirket ile ikinci sırada yer aldı.
Mart ayında Rof Tekstil için iflas kararı verilirken, İmteks, CNC Tekstil, Durtaş Tekstil, Hazar Tekstil ve MSA Tekstil için de geçici mühlet kararı verildi.

Öte yandan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre 2023 yılında tekstilde 646 şirket faaliyetlerine son verirken, 87 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Giyimde ise kapanan şirket sayısı 2 bini aşarken, istihdam kaybı 111 bin olarak kayıtlara geçti.
Ocak 2024 itibarıyla iki sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı 64 binden 60 bin 249'a gerilerken istihdam kaybı da 200 bine yaklaştı. 2023 yılı sonunda 1 milyon 25 bin olan sektörün istihdamı, ocak ayında da erimeye devam etti ve 1 milyon 7 bin 547 oldu. Şubat ve mart aylarındaki istihdam çıkışları ile birlikte bu rakamın 1 milyonun altına indiği belirtildi.

Sektördeki takipteki kredi miktarında da artış gözleniyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre geçen yıl ocak ayında tekstil ve tekstil ürünleri kategorisinde 5 milyar TL seviyesinde seyreden takipteki kredi miktarı, bu yıl şubat ayında yüzde 18,7 artışla 5 milyar 961 milyon TL'ye çıktı.

Ayrıca Merkez Bankası tarafından açıklanan kapasite kullanım oranları, bu yılın ocak ayında tekstilde yüzde 69,5 ile giyimde de yüzde 74,7 ile dip yapmıştı. Son iki ayda ise iyileşme emareleri gözlenmeye başladı. Mart ayı itibari ile tekstilde kapasite kullanım oranları yüzde 71,8'e çıkarken, giyimde ise söz konusu oran 75,4'e yükseldi.

Öte yandan İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Anketi'ne göre istihdamdaki en belirgin azalma giyim ve tekstilde gerçekleşti.
Şubat PMI verileri, Türk tekstil firmalarının yeni siparişlerinde ivme kaybının da sürdüğüne işaret ediyor. Üretimdeki azalma hız kesmesine rağmen istihdamda daralma daha yüksek oranda gerçekleşti.

Kaya, “Markalar frene basmış, alım adetlerini düşürmüşlerdi. Sebebi de talepsizlik ve stoktu. Bu stoklar eriyor. Ekonomilerde normalleşmenin başlamasının da etkisiyle son çeyrekte talebin yükseleceğini düşünüyoruz. Bu dönemde en önemli sorun maliyetler nedeniyle fiyat tutturamamaktı. Biz de bu maliyetleri düşüremeyeceğimiz için basic işlerden katma değerli işlere yönelmek için çalışmalar yapıyoruz. Daha fazla tasarım, koleksiyon, Ar-Ge ve proje gibi… Zaten giriş seviyesi markalar rakiplere yöneldi. Biz de orta ve üst segmente yöneliyoruz. Son zamanlarda daha butik ve orta ölçekli markalar ile çalışmaya başladık. Değişim ve dönüşümün içindeyiz” ifadelerini kullandı

TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat da mali gücü olmayan firmaların devre dışı kalacağını dile getirdi.
Fayat, ihracatta talepte bir gelişme olduğunu, ancak bunun ilk yarı sonuna kadar istihdam kayıplarını durduramayacağını belirterek “İçerdeki talebin daha da kısılacağını bildiğimiz için konkordato bacağındaki süreç devam edecek. İstihdam kayıpları da ilk yarı sonuna kadar devam eder. Konsolidasyon devam ediyor. Şu an fi rmalar maliyetine ve hatta zararına satış yapıyor. Fiyat artıramıyoruz. Ama orta ve üst segmentte sipariş almaya devam ettikçe önce zararın bittiği sonra da para kazanmaya başlayacağımız bir döneme gireceğiz” görüşünü paylaştı.