Ayçiçek yağı da lüksleşiyor: Üretim azalıyor, tüketim ve dışa bağımlılık artıyor!

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, 59 ilde üretilen ayçiçeğinde dışa bağımlılığın yüzde 50’ye yaklaştığını, üreticinin kazanamadığı gibi tüketicinin de ayçiçeği yağını pahalıya aldığını, yerli üreticiye yeterli desteğin verilmediğini söyledi.

Ayçiçeği ekimi sezonunun belirsizlik ve isteksizlikle başladığını vurgulayan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, “Son bir yılda mazotta yüzde 105’e, gübrede yüzde 36’ya varan artışlar yaşandı. Hasada kadar daha ne kadar artacağı da belli değil. Çiftçilerimiz, fiyat belirsizliği, girdi fiyatlarının sezon boyunda tahmin edilememesi, doğal afet ve benzeri birçok riskle ekim yapıyor. Çiftçilerimiz ekim yaparken sezon süresince kullanacağı gübreye, mazota ne ödeyeceğini önceden bilmelidir” dedi.

Ayçiçeği ekim alanlarının ve üretiminin artmasında en önemli etkenin fiyat politikası olduğunun altını çizen Bayraktar, “Çiftçilerimiz ekim zamanı elde edeceği ürünün fiyatını bilerek ekime karar verebilmelidir. Ayçiçeğine verilen prim, gübre ve mazot destekleri de en az girdi enflasyonu oranında artırılmalıdır. İç piyasada üretici fiyatlarını etkileyecek düşük gümrük vergi oranları ile yapılan ithalata izin verilmemelidir.” dedi.

Ayçiçeği üretimi 2018’de 1.95 milyon tonken 2023 yılında 2.2 milyon tona yükseldi. Ekim alanlarında azalış yaşanırken kişi başına tüketim de 56.5 kg ile son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Sıvı yağ tüketiminin yüzde 80’ini ayçiçek yağı oluşturuyor. Şemsi Bayraktar, yeterlilik oranının yüzde 51,3 olduğunu, ayçiçeği tohumu, yağı ve küspesi ithalatı için toplam ödediğimiz dövizin 2023 yılında 2 milyar 345 milyon doları bulduğunu söyledi.
Ayçiçeği alım fiyatları, üreticilerin yeterli gelir elde edeceği seviyede açıklanmıyor. Bayraktar, “Geçtiğimiz iki yılda üretici fiyatları maliyet seviyesinde kaldı. Çiftçilerimiz yüksek girdi maliyetlerini karşılayarak üretimlerini devam ettirmekte zorlanıyor. Üretim artmalı ki, tüketiciler uygun fiyatla yağ tüketmelidir” dedi.

Son 3 yılda ayçiçeğinde üretici fiyatı yüzde 116,9 oranında arttı. Bayraktar ayçiçek yağı satış fiyatlarıyla ilgili, “Ayçiçek yağı litre fiyatı son 3 yılda yüzde 224,8, son beş yılda da yüzde 491,8 artarak bugünlerde 58 liraya yükseldi. Halkımızın en çok tükettiği yağ olan ayçiçeği yağında görülen bu fiyat artışını kontrol edebilmek ve dışa bağımlılığımızı azaltmak için ayçiçeği üretimimizi artırmamız şarttır” dedi.