İstanbul’un son dönemdeki en büyük sorunlarından biri taksiler.
İstanbullular taksi bulamamaktan, taksicilerin güzergah beğenmemesinden, kötü hizmetten, araca binildiğinde ekstra ücret istemesinden şikayetçi. İBB Beyaz Masa’ya ayda yaklaşık 10 bin başvuru gelirken, bunların neredeyse yarısını taksi şikayetleri oluşturuyor.
1965 yılında 1 milyon 742 bin kişinin yaşadığı İstanbul’da 15 bin 514 taksi varken, bugün 15.5 milyondan fazla nüfusa sahip İstanbul’un taksi sayısı 17 bin 395. Üstelik bu rakam 1990 yılından beri hiç artmadı. İBB, taksi sayısını 5 bin daha artırmayı çözüm olarak UKOME’ye 8 kez getirdi ama bu talep her seferinde muhalefet oyları ile reddedildi. En sonunda kısmi kabulle 750 minibüs, 250 taksi dolmuşun taksiye çevrilmesi karara bağlandı.
Oksijen'den Yusuf Akcakaya'nın sorularını yanıtlayan Ulaşım Daire Başkanı Utku Cihan, İBB’nin taksi sayısını neden artırmak istediğinden dünyanın önde gelen şehirlerinin nasıl bir yol izlediğine kadar pek çok konuda değerlendirmeler yaptı.
Söyleşiden öne çıkan bazı bölümler şöyle:
İstanbul’daki taksi sayısını yeterli bulmamanızın nedenleri neler?
Beyaz Masa’ya gelen şikayetlerin yarısından fazlası taksilerle ilgili. Biz de bu durumu araştırdık, dünyadaki iyi örnekleri inceledik. İlk olarak 25 Haziran 2020’de taksi sayısının artması gerektiği yönünde teklifte bulunduk. Ancak yaptığımız 8 teklif UKOME’de reddedildi. İlk defa bir önceki toplantıda 750 minibüsün ve 250 taksi dolmuşun 1000 taksiye dönüştürülmesi kabul edildi.
Minibüs ve dolmuşların taksiye çevrilmesinin sebebi ne?
Yeni raylı sistemlerin açılmasıyla birlikte bunlar atıl duruma düşüyorlar. Bu duruma düşen minibüs ve dolmuşların tespitini tek tek kontrol ederek yapıyoruz.
Dünyanın önde gelen şehirleri nasıl bir yol izliyor?
Kurumsallaşmış olmaları en önemli özelliği. İstanbul ölçeğindeki bir şehirde 6-7 farklı işletme-birlik taksicilik hizmeti veriyor ve tüm taksiler bu birliklerden birine dahil oluyor. Ayrıca bu birliklerden biri yerel idarenin işletmesi oluyor. Bizde ise plaka sahiplerine yaptırım uygulamaya imkan veren bir düzenleme yok, 17 bin 395 plaka sahibi istediği şekilde çalışabiliyor. İstediğimiz 5 bin yeni taksi de İBB’nin işletmesi olacak, böylece hizmetin nasıl yapılması gerektiğini göstereceğiz. İETT, otobüsleri nasıl işletiyorsa bu taksiler de öyle işleyecek. Bu taksileri sürenler belediye çalışanı olacak, işe alım süreçleri İBB tarafından takip edilecek.
Yeni taksi sayısı teklifini neden 5 binden 1000’e düşürdünüz?
Asıl projemizde 5 bin sayısı duruyor, ancak bunu kademeli olarak artırma kararı aldık. Bir yıl içinde bin taksiyi tam anlamıyla sisteme entegre edebileceğiz. Ki zaten İBB’nin 2018 yılında yapmış olduğu bir araştırmaya göre de 2023’te 23 bin taksiye ihtiyaç olacağı öngörülmüş. Şimdiyse konuyu saptırmak için çeşitli bahaneler sunuluyor. Önerilen çözümlerden biri taksi ücretlerinin artırılması!
Bu çözüm olamaz mı?
İstanbul’da sarı, turkuaz ve siyah olmak üzere 3 segmentte taksi bulunuyor. Ancak turkuazlar sarılara göre yüzde 15 daha pahalı olduğu için tercih edilmiyordu. İstanbul Taksi Esnaf Odası da üç ay önce UKOME’ye sunduğu teklifte turkuazların sarıya çevrilmesine izin verilmesini istedi ve bu teklif kabul edildi. Yani Esnaf Odası bile biliyor daha çok yazan taksilerin iş yapmadığını. Bu olursa sorun çözülmüş olmayacak, daha az kişi taksiye binecek. Halbuki taksi kullanımının desteklenmesi gerekir. Çünkü insanlar özel araçlarını evlerinde bırakır, bu da trafikteki araç kalabalığını düşürür.