Alaattin Aktaş: Nisan ayında döviz yağmış ama biz bunu hissedememişiz

Ekonomi uzmanı Alaattin Aktaş, Nisan ayında ülkeye ciddi bir döviz girişi olduğunu, ama bunun döviz kurları üzerinde etkisi olmadığından hissedilmediğini yazdı.
Aktaş, Dünya gazetesindeki yazısında "Nisanda cari açığı finanse edecek ve rezerve ekleme yapılacak ölçüde bir döviz girişi olmuş ama biz bunu pek hissedememişiz. Mart ayı ortalamasında 14.57 olan dolar kuru, nisanda 14.68’e çıktı. Çok büyük bir artış değil elbette ama öyle anlaşılıyor ki böylesine yüklü bir döviz girişi olmasaydı kurun çok daha hızlı arttığına tanıklık edecektik" ifadelerini kullandı.
Alaattin Aktaş'ın yazısının tamamı şöyle:

Merkez Bankası’nın dün açıkladığı nisan ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistikleri söz konusu ay Türkiye’ye kayda değer miktarda döviz girdiğini gösterdi. Öyle ki, giren döviz ihtiyaç duyulandan fazla olmuş ve aradaki fark Merkez Bankası rezervine eklenmiş.
Nisan ayında cari işlemler dengesi açığı 2.7 milyar dolar oldu. Bu açığın çok üstünde bir döviz girişi var; adeta oluk oluk döviz akmış. Gelen bu dövizin kaynağını hemen belirleyememiş, daha doğrusu bu dövizi hangi kalemlere yazacağımızı bilememiş ve aceleyle net hata ve noksana yazmışız. Söz konusu kaleme yazılan dövizin tutarı tam 4.5 milyar doları bulmuş.
Bu yıl net hata noksan zaten yüksek seyrediyor. İlk çeyrekteki net hata noksan da yine pozitif 7.2 milyar dolardı.
Burada parantez açıp şunu söylemekte yarar var. Net hata noksan, özünde nereden geldiği bilinmeyen diye ya da kaynağı belli olmayan diye nitelenecek bir döviz değildir.
Net hata noksanı “Hangi kaleme yazılacağı henüz bilinmeyen döviz” olarak görmek daha doğrudur. Nisan ayındaki tutarın önemli bir kısmı önümüzdeki aylarda ilgili kalemlere aktarılacak ve muhtemelen ilk açıklanan 4.5 milyar dolar küçülecektir. Yani net hata ve noksan bir denkleştirme kalemidir, bir sıfırlama kalemidir.
Nisan ayında bir anlamda şimdilik kaydıyla net hata ve noksana yazılan 4.5 milyarlık giriş var. Ayrıca doğrudan yatırımlar ve ağırlıkla borçlanmadan oluşan diğer yatırımlar kaleminden de sırasıyla 323 milyon ve 1.7 milyar dolarlık giriş söz konusu.
Finansman kaleminde portföy yatırımlarından çıkış ise sürüyor. Nisan ayındaki çıkış 606 milyon dolar.
Böylece brüt finans hesabındaki giriş 1.4 milyar dolar olarak gerçekleşiyor. Buna 4.5 milyar dolarlık net hata noksanı da eklediniz mi toplam tutar 5.9 milyar doları buluyor.
Düşün 5.9 milyar dolardan 2.7 milyarlık cari açığı, kalan 3.2 milyar dolar da rezerve ekleniyor.
Nisanda cari açığı finanse edecek ve rezerve ekleme yapılacak ölçüde bir döviz girişi olmuş ama biz bunu pek hissedememişiz. Mart ayı ortalamasında 14.57 olan dolar kuru, nisanda 14.68’e çıktı. Çok büyük bir artış değil elbette ama öyle anlaşılıyor ki böylesine yüklü bir döviz girişi olmasaydı kurun çok daha hızlı arttığına tanıklık edecektik.
Nisan ayında olanlara takılıp kalmamak gerek. Hep diyoruz ya, büyük fotoğrafa bakmak gerekir, diye.
Öyle yapalım...
Daha şunun şurasında dört ay önce (ödemeler dengesine göre) aralık ayında yıllık cari açık 13.7 milyar dolardı. Hedeflenen de cari açığın giderek küçülmesi, hatta fazlaya geçilmesiydi.
Yıllıklandırılmış açık ocakta 19 milyar dolara çıktı. Artış devam etti; şubatta 22 milyar dolar aşıldı, mart ayındaki yıllık açık 24.5 milyar dolar oldu ve nihayet nisan sonundaki yıllık açık 25.7 milyar doları aştı.
Dört ay önceki 13.7 milyar dolardan 25.7 milyar dolara...
Açık dört ayda yüzde 90’a yakın artış gösterdi.
Ne büyük bir planlama değil mi?