Karanlığı Aydınlatan Nur 'Hilm'.. 21.09.2019

"Câhiliyye" kelimesine genel kabul olarak 'Bilgisizlik çağı' manası verilmiştir. İslâmiyet ise bu anlamda 'bilgi ve aydınlanma devri' manası ile karşıt anlam taşımaktadır..Düşünce dünyamızı biraz derinleştirip farklı bir düşünceye kapı araladığımızda okumalarımız bizi 'cehl' kelimesinin karşıtı olarak 'hilm' kelimesine de sürüklemektedir..Hilm,(TDV) “metanet, güç, fizikî bütünlük ve sağlık, teennî, sükûnet, bağışlama, yumuşak huyluluk, ahlâk ve karakter sağlamlığı, fazla duygusal olmama, ihtiyat ve ılımlılık” gibi mânalara gelir. Buna göre halîm, günümüzde “medenî insan” diye adlandırılan kişidir. Bunun zıddı olan cahil ise “azgın, arzularının esiri, hayvanî içgüdülerini takip eden, vahşi, şiddet taraftarı ve aceleci bir karaktere sahip” yani “barbar kimse”dir. Bu anlamdaki Câhiliye, barbarlık ve vahşetin hüküm sürdüğü dönemdir. Cahiliye devri Arapları Allah'ı hakkıyla bilmedikleri, O'na şeksiz ve şirksiz iman etmedikleri, gerek ferdî gerekse içtimaî hayat itibariyle bilgiden, nizamdan, sulh ve sükûndan uzak oldukları, güçlü ve asil sayılanları daima haklı kabul ettikleri ve adaletten yoksun bir hayat yaşadıkları için bu döneme Câhiliye denilmiştir. Eski Arap şiirinde cehlin “şiddet, saldırganlık ve barbarlık” anlamında kullanıldığını, hatta yerine göre bunun bir fazilet sayıldığını gösteren pek çok örnekte vardır.Cahiliye toplumunu barbar yapan ve bu denli zulme götüren sebepleri mana itibari ile dikkatle incelemek durumundayız. İslâm bilgisiz bir toplumsal düzeni değil,bütünüyle barbar bir toplumsal düzeni ortadan kaldırmaktadır. Burada ilga edilen câhiliyenin kibir ve taassubu, sürekli çekişmelere ve savaşlara sebep olan kabilecilik anlayışı ve kan davası, affa yer vermeyen barbar âdetleri, vahşet mantalitesini ve putperestliğin bütün unsurlarıdır.
Cahiliye sosyolojisini anlamak,insanın bu sosyoloji ile empati yaparak kendi karanlığı ile yüzleşmesi beşerin islâm'ın şuur ve idrakına varmasının ön koşuludur. İnsanı bu denli barbar ve zalim yapan şey kendi karanlık dünyasında sakladığı cahiliyedir..İslâm, böylesine cahiliye karanlığını hilm ile muazzam bir aydınlığa dönüştürmüş teklifin adıdır. İslâm; hilme,ilme,hikmete,akla,ahlâka ve erdeme davettir. Müslüman,bu teklifi ve daveti kabul eden,mümin ise bütün bunları bihakkın yerine getiren cennet ehlidir. Daha önce bir vesile ile ifade etmiştik. Aynı toplumda aynı zamanda aynı şehir ve mahallede aynı zaman diliminde yaşayan iki profil Amr bin Hişam Ebu-l Hakem ve Abdullah'ın yetimi Muhammed..
Nasıl oluyorda bu iki isim yıllar sonra Ebu Cehil ve Allah'ın Kulu ve Resulü Muhammed olarak karşı karşıya gelebiliyor.?Biri Cahiliye karanlığının en zifiri karanlığı, diğeri yeryüzüne aydınlık veren islâm'ın en aydınlık yüzü,hilm ve silm yolunun en büyük örnekliği...
Bunu düşünmek zorundayız!
Burada uzun bir süre kalmak zorundayız..
Cahiliyenin en belirgin hastalıklarından ve cahiliyeyi besleyen en güçlü damarlardan biri 'asabiyet'...Şöyle bir soru ile kendimizi yüzleştirelim ve bunun üzerinde biraz düşünelim..Mekke toplumu bütün sosyolojisi ve hastalıklarıyla karşımızda durmuş olsun. Şayet Abdullah'ın yetimi Emin bir kardeş olan Muhammed, bu toplumun karşısına "Allah'ın kulu ve Resulü" olarak çıkmak yerine gücünü tıpkı onlar gibi asabiyet bağlarından alarak Mekkenin en köklü ve itibarlı,Kabenin hizmetkârı ve koruyucusu Haşimoğlu Abdulmuttalib'e de güç veren Abdulmenâf'tan almış olsaydı ona kim karşı çıkabilir onu kim tehdit edebilir ona kim karşı durabilirdi ?"Bilgeliğin ve hikmetin babası" olarak anılan Ebu'l Hakem amr bin hişam nasıl oldu da Ebu Cehil oldu?Demek ki Cahiliye tek başına bilgisizlik çağı değildi ve zaten öyle olsa bilgi onu yaşadığı akıbete sürüklemezdi.
Diğer taraftan Rasulullah ise ümmi idi..
İslâm ümmetini cahiliye karanlığından kurtaracak yegane ışık önce bu karanlığa karşı bir duruş olan hilmdir..Hîra'nın karanlığına sürükleyen davet, hilm ile mümkün olmuştur. Resulullah'ı cahiliye karanlığına isyan ettiren ve yalnızlığa sürükleyen hilm olmuştur.Hilm, o karanlığa yakılan bir nurdur..O'nun karanlıktan aydınlığa çıkardığı kardeşlerinin 'anam babam sana feda olsun ya rasûlallah' şeklindeki ölçülemeyen sevgi/saygı hitabına muhatap olmasına hilm ile ortaya koyduğu duruşu vesile olmuştur..
Hilm bütün peygamberlerin ortak sünnetidir. Aşk ile sarılmalı..
Vesselâm..