Togola, “Malili Müslümanlar, Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) bu mübarek ayı nasıl yaşadıysa, ona göre bu ayda oruç ve ibadetlerini yerine getirmeye çalışırlar. İslam dünyasının karşı karşıya kaldığı sorunların ortadan kaldırılması, bu ümmetin birlik olmasından geçer. Biz Müslüman olarak bu birliği sağlamadıkça çektiğimiz acının sonu gelmez” dedi.
Batı Afrika ülkesi Mali’deki Müslümanlar, her yıl olduğu gibi bu yıl da Ramazan-ı Şerif ayını huzurla ihya etmeye çalışıyor. Afrika kıtasının sekizinci büyük ülkesi olan Mali, altın başta olmak üzere geniş doğal kaynak rezervleriyle ve genç nüfusuyla adeta işlenmeye hazır bir cevher gibi. 20 milyona yakın nüfusunun yüzde 95’i Müslüman olan Mali’deki Ramazan kültürünü ve yaşantısını Malili doktora öğrencisi Amadou Togola ile konuştuk.
Sayın Amadou, Millî Gazete okurlarımız için kendinizi tanıtabilir misiniz?
Ben Amadou Togola… Lisans eğitimimi Bamako Üniversitesi Özel Hukuk Bölümü’nde, yüksek lisans eğitimimi Sakarya Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamlandıktan sonra Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doktora eğitimime devam etmekteyim. Doktora eğitimlerimin yanı sıra Afrika Araştırmacılar Derneği’nde (AFAM) araştırmacı, Afrika Koordinasyon ve Eğitim Merkezi’nde (AKEM) stajyer olarak faaliyet göstermekteyim.
Mali, İslamiyet’le nasıl tanıştı? Ülkenizde İslamiyet’in gelişiminden ve genel durumundan bahseder misiniz?
Ülkenin Müslüman nüfusundan bahsetmeden önce İslamiyet’in ülkeye gelişinden söz etmekte fayda var. Batı Afrika’da İslam dininin yayıldığı ilk ülkelerden biri olan Mali Cumhuriyeti’ne İslamiyet’in gelişi, 10. hatta 9. yüzyıllara dayanmaktadır. Ülkenin Müslüman nüfus oranı % 95 olarak kayda geçirilse de sokakta geçen birine sorarsan ülkenin % 98’inin Müslüman nüfusuna sahip olduğunu söyler. Bir zamanlar insanlar dünyanın her tarafından Mali’deki İslam şehri Timbuktu’ya gelirdi. Bu şehirde dünyanın ilk üniversitelerinden biri olan “Djingareyber Camii” bulunmaktadır. Mali, Müslüman imparator ve krallarıyla İslam tarihinde damga vurmuştur.
Mali’de Ramazan kültürü nasıldır? Ülkenize özgü Ramazan yaşantınızdan bahseder misiniz?
Malili Müslümanlar, Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) bu mübarek ayı nasıl yaşadıysa, ona göre bu ayda oruç ve ibadetlerini yerine getirmeye çalışırlar. İmamlar, bu ayda yapılan ibadetlerin fayda ve önemleri ile ilgili insanları duyarlılaştırmak ve imanlarını tazeletmek amacıyla yerel dillerde radyo ve televizyonlarda vaaz programları düzenlerler. Müslümanlar, iftara doğru kimi televizyon karşısında kimileri ise vaaz dinlemek için radyoları yanlarında bulundurur. Teravihler sadece camilerde değil, geniş alanlarda ve sokaklarda kılınır. Kültürel olarak Türkiye’de davulculuk sistemi olduğu gibi Mali’de de benzer bir uygulama bulunmaktadır. Bazı mahallerde İslam dinine kendini adamış ihtiyar yahut orta yaşlı insanlar, sahura kaldırmak üzere sokaktan sokağa dolanır, kendi sesleriyle insanları uyandırırlar. Bir de Türkiye’den farklı olarak oruç açıldıktan hemen sonra yemeğe odaklanmak yerine bir hurma yedikten ya da birkaç yudum sıcak yöresel içecek yudumladıktan sonra önce akşam namazı kılınır. Ancak yatsıdan sonra ana yemek yenilir.
Bu yılki Ramazan-ı Şerif ayını yine koronavirüs salgını gölgesinde geçirdik. Mali’de pandemi ortamında Ramazan nasıl geçiyor?
Koronavirüs salgınına denk geldiğimiz bu dönemde Ramazan-ı Şerif, salgın olmasına rağmen normal şartlarda yaşanmaktadır. Bu yılın Ramazan ayında geçen seneden farklı olarak salgından dolayı toplu ibadet merkezleri ve camiler kapalı tutulmamıştır. Mahallelerde insanlar imamın çevresinde toplanıp vaaz dinliyorlar yahut teravih kılıyorlar. Bu durum, Malili Müslümanların bu ayın ne kadar mübarek olduğunun farkında olduklarını gösterir. Mali’de, Ramazan ayının son 10 günü yani itikâf dönemi çok önemsenmektedir. Bu son 10 günde çok sayıda insan itikâfa girerek ibadetlerini iki üç kata çıkarmaktadır. Özellikle gece on ikiden sonra sahura kadar camilerde bulunurlar. Geçen sene yasaktan dolayı insanlar, son on günlerini istedikleri gibi yaşamamışlardı ama bu sene serbest olduğu için eskisi gibi son günlerini keyfini çıkarıyorlar.
Son olarak Malili bir Müslüman olarak İslam dünyasına hangi mesajı vermek istersiniz?
Yaşadığımız sorunlardan dolayı İslam ülkelerinin birbirlerini suçladıkları bir zamandayız. İslam dünyasının karşı karşıya kaldığı sorunların ortadan kaldırılması, bu ümmetin birlik olmasından geçer. Biz Müslüman olarak bu birliği sağlamadıkça çektiğimiz acının sonu gelmez. İslam dünyası olarak tek bir Kur’an-ı Kerim’e ve aynı Peygamber’e (SAV) tabiyiz. Bu düşünce ile hareket edilirse aramızda ihtilaf oluşturacak bir sorun kalmayacaktır.