Ekonomi yazarı Alaattin Aktaş, Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminin devlet bütçesine getirdiği aşırı yükün dışında bir sorunu daha olduğunu belirtti. Dünya gazetesindeki bugünkü köşe yazısında Aktaş, KKM uygulaması bittiğinde vatandaşın dolara hücum edeceğini belirterek "Bizi bir felaket bekliyor" dedi.
KKM'de bütçeden yapılan ödemeler sorun ama asıl sorun başka olduğunu belirten Aktaş, "KKM uygulaması bittiğinde dövizin getirisine alışmış tasarruf sahibi ne yapacak?" diye sordu. Aktaş, sorduğu soruya ise şöyle cevap verdi:

Kur korumalı mevduat her ay yaklaşık yüzde 10 oranında arttığını belirten Aktaş, şöyle devam etti:

"Tahmininiz doğru, çoğunluk dövize hücum edecek. KKM uygulamasını bir anda sona erdirmek hiç mümkün olmayacak ya da bizi bir felaket bekliyor."
Oran her ay bu düzeyde oluşsa KKM yıl sonunda yaklaşık 1.8 trilyona ulaşacak.
1.8 trilyon liralık bakiyeyle yıl sonuna geldiğimizi ve süre uzatımına gidilmediğini düşünelim...
KKM hesaplarında ağırlıklı vade üç ay. Dolayısıyla 1.8 trilyonluk hesabın önemli bir kısmının, belki 1.5 trilyonunun vadesi 2023’ün mart ayında dolacak.
Serseri mayın gibi bir 1.5 trilyon lira!
Bu paranın bir kısmı, diyelim yarısı zaten özünde döviz. Yani yaklaşık 750 milyar lira bir süreliğine “TL görünümlü döviz” olarak durmuştu.
Bu 750 milyarın sahipleri vade bitip ellerine bu kadar TL geçince ne yapacaklar sanıyorsunuz?
Tahmininiz doğru! Tabii ki koşa koşa döviz alacaklar.
Öte yandan aslında TL’de dururken dövize ve dövizin getirisine alıştırılan diğer 750 milyarın sahipleri “Bu uygulama bitti, ben artık yine gidip TL mevduat hesabı açtırayım" der mi? Zor değil mi...
Muhtemelen onlar da dövize gider.
Diyelim üçte biri döviz almadı...
Mart 2023... Dedim ya, serseri mayın gibi 1.5 trilyon liranın vadesi doluyor. Hadi diyelim bu hesabın üçte biri dövize yüz vermedi; TL'de kaldı ve ister mevduata, ister konuta, ister hisse senedine, ister altına gitti...
Kaldı 1 trilyon lira.
Düşünebiliyor musunuz 1 trilyon liranın döviz için piyasaya çıktığını...
Düşünebiliyor musunuz 1 trilyon liranın piyasayı nasıl alt üst edeceğini...
Felaketin büyüğü bütçeden kur korumalıya şimdi ne kadar ödendiği değil. Şimdi sarsılıyoruz yalnızca, bütçe dengeleri bozuluyor; asıl felaketi bu uygulama bittiğinde yaşayacağız. O yüzden de kur korumalı mevduat uygulaması hiçbir şekilde birden bitirilemeyecek ve nasıl yapılır bilmem, bir şekilde zamana yayılarak sona erdirilecektir.
KKM uygulamasının bitiminde yaşanacak felaketi önlemek ya da hafifletmek, KKM bakiyesinin daha fazla büyümemesiyle, hatta sistemden çıkışların başlamasıyla sağlanabilir.
Yıl sonu için mevcut gidişata göre 1.8 trilyon olarak tahmin ettiğim bakiye örneğin bugünlerdeki düzeyinde kalırsa bu sorunun görece hafifl emesi demektir.
Peki bu nasıl sağlanacak?
Teoride çok kolay da pratikte hiç öyle değil.
Tasarruf sahibi KKM’yi niye tercih ediyor? Dövizin getirisi yüksek diye değil mi... Döviz fazla değer kazanmaz ve KKM cazibesini yitirirse hem yeni girişler önlenir, hem de uygulama devam etmekle birlikte vade sona erdikçe sistemden çıkışlar hızlanır.
Bu kağıt üstünde çok kolay da, dövizin fazla değerlenmesini nasıl önleyeceğiz ki? Zaten yapamadığımız, yapmadığımız bu! Dövizi normal yollarla kontrol altında tutamadığımız için KKM’ye başvurmadık mı?
Ama KKM’yi büyütmekle içinden çıkılamaz bir sorun oluşturuluyor.
Bir kez daha uyarmış olalım. KKM, öyle böyle bir sorun değil. Bakiyeyi büyütmek yerine ne yapıp edip küçültmeye çalışmak gerekiyor."